GRUPY ZAWODÓW.
W celu scharakteryzowania środowisk zawodowych, ze względu na przedmiot pracy, posłużę się teorią B.A. Klimowa (Lelińska, 2006) oraz jego opisami zawodów i charakterystycznych czynności zawodowych. Podczas czytania zastanów się do jakiej grupy zawodów Ty przynależysz?
W zależności od przedmiotu pracy wszystkie zawody można podzielić na pięć grup:
I. CZŁOWIEK – PRZYRODA.
Głównym przedmiotem zainteresowania w tym typie zawodów jest przyroda. Występują tu takie zawody, jak: hodowca roślin, zootechnik, bakteriolog, farmer, hodowca zwierząt, ogrodnik, laborant w ośrodkach doświadczalnych itd. Wśród zawodów typu człowiek-przyroda można wydzielić zawody, których przedmiotem pracy są: organizmy roślinne, organizmy zwierzęce, mikroorganizmy. Przy wyborze zawodów tego typu bardzo ważne jest zwrócenie szczególnej uwagi na własny stosunek do przyrody: zarówno jako do miejsca odpoczynku, jak i do warsztatu pracy.
II. CZŁOWIEK – TECHNIKA.
W tym typie zawodów głównym, wiodącym przedmiotem pracy są obiekty techniczne (maszyny, mechanizmy), materiały, rodzaje energii. Zawody w tym obszarze to: rębacz, stolarz, technik metalurg, inżynier mechanik, architekt, elektromonter, radiomechanik itp.
Wśród zawodów typu człowiek-technika można wyodrębnić następujące grupy – zawody:
|
–
|
wydobywcze, eksploatacja gruntów i minerałów;
|
|
–
|
przeróbcze z wykorzystaniem niemetalicznych materiałów przemysłowych, wyrobów, półfabrykatów;
|
|
–
|
związane z produkcją i obróbką metali, montowaniem mechanicznym, montażem maszyn i narzędzi;
|
|
–
|
remontowe, obsługi maszyn technologicznych, obsługi urządzeń instalacyjnych, obsługi środków transportu;
|
|
–
|
związane z montażem i remontowaniem budynków i konstrukcji;
|
|
–
|
instalacyjne, montażu przyrządów elektrycznych i aparatów;
|
|
–
|
związane ze środkami transportu, sprzętem ciężkim;
|
|
–
|
związane z przeróbką produktów rolno-przemysłowych.
|
Od pracownika, zatrudnionego przy przeróbce, przekształceniu, przemieszczeniu albo ocenie technicznej obiektów, wymaga się dokładności, określonej odpowiedzialności, twórczego podejścia oraz wysokiej wewnętrznej dyscypliny.
III. CZŁOWIEK – CZŁOWIEK.
W tym typie zawodów głównym, wiodącym „przedmiotem” pracy są ludzie. Ten typ reprezentują zawody: lekarz, nauczyciel, psycholog, fryzjer, stylista, wizażysta, przewodnik, menedżer, kierownik grupy artystycznej i in. Można tu wydzielić zawody związane z:
|
–
|
nauką i wychowaniem ludzi;
|
|
–
|
kierowaniem produkcją, kierowaniem zasobami ludzkimi;
|
|
–
|
obsługą klienta;
|
|
–
|
informacją i usługami artystycznymi; kierowaniem zespołami artystycznymi; kulturą i sztuką;
|
|
–
|
obsługą medyczną.
|
Dla osiągnięcia sukcesu w tych zawodach niezbędne jest zdobycie umiejętności nawiązywania i podtrzymywania kontaktów między ludźmi, rozumienia ludzi, negocjowania. Krótki zarys cech osobowościowych, które są ważne podczas wykonywania tego rodzaju zawodów może wyglądać następująco:
|
–
|
pogodny nastrój w procesie pracy z ludźmi,
|
|
–
|
umiejętności komunikacyjne,
|
|
–
|
pomysłowość,
|
|
–
|
otwartość,
|
|
–
|
umiejętność szybkiej reakcji w stosunkach międzyludzkich,
|
|
–
|
umiejętność znalezienia wspólnego języka w kontaktach międzyludzkich.
|
IV. CZŁOWIEK - SYSTEMY ZNAKÓW.
Głównym, wiodącym przedmiotem pracy w tym typie zawodów są umowne znaki, cyfry i kody, istniejące i sztuczne języki. Zawody reprezentujące ten typ to: tłumacz, kreślarz, inżynier, topograf, sekretarka-maszynistka, programista itp. Zawody typu człowiek-systemy znaków występują w takich grupach, jak zawody:
|
–
|
związane z opracowaniem dokumentów; biurowością; analizą tekstów i ich przekształceniem, przekodowaniem;
|
|
–
|
zawody, dla których przedmiotem pracy są liczby, ilościowe odpowiedniki elementów otaczającej rzeczywistości;
|
|
–
|
zawody związane z obróbką informacji; systemami znaków umownych; schematycznymi wyobrażeniami obiektów.
|
Pracownikom, żeby osiągnąć sukces w pracy w zawodach tego typu, potrzebne są specjalne predyspozycje umysłowe, odejście od własności przedmiotowych otaczającego świata i koncentrowanie się na informacjach, które niosą ze sobą różne sygnały.
V. CZŁOWIEK – DZIAŁALNOŚĆ ARTYSTYCZNA.
Głównym przedmiotem pracy w tym typie zawodów jest wizerunek artystyczny, sposoby jego budowania. Zawody charakterystyczne dla tego typu to: artysta, malarz, muzyk, grafik, rzeźbiarz, literat. Zawody typu człowiek-artystyczny wizerunek uwzględniają zawody związane z pracą:
|
–
|
twórczo-artystyczną,
|
|
–
|
muzyczną,
|
|
–
|
literacką,
|
|
–
|
aktorsko-sceniczną.*
|
* Bolesław Bielak: Vademacum wyboru zawodu – kalejdoskop zawodów. Artykuł.
|
